βλάπτω

και βλάφτω και βλάβω (AM βλάπτω, Μ και βλάβω) μέσ. βλάπτομαι και -φτομαι και -βομαι (AM βλάπτομαι, Α και βλάβομαι)

προκαλώ βλάβη, κάνω κακό σε κάποιον ή κάτι

μσν.- νεοελλ.

καταστρέφω

νεοελλ.

Ι. 1. σκοτώνω

2. ενοχλώ, πειράζω

II. βλάπτομαι

1. αρρωσταίνω

2. σκοτώνω

2. είμαι έγκυος

αρχ.

Ι. 1. εμποδίζω, σταματώ, αναχαιτίζω

2. παραπλανώ, εξαπατώ

3. φρ. α) «βλάπτω λόγον» — αλλοιώνω την προφητεία

β) «βλάπτω ὅρκους» — παραβιάζω, αθετώ

II. (μτχ. παθ. παρακμ.) βλαμμένος, -η, -ο (AM βεβλαμμένος, -η, -ον)

1. αυτός που έχει υποστεί κάποια βλάβη

2. αυτός που έχει βλάβη στο μυαλό ή που συμπεριφέρεται ανόητα («νόοιο βεβλαμμένος»).

[ΕΤΥΜΟΛ. Το βλάπτω < (θ.) βλαπ- + (επίθημα)* -ye- / *- yo- και πιθ. συνδέεται με το αρχ. ινδ. mrc- ya- ti «βλάπτω», ενώ ο συσχετισμός του με τα λατ. mulceō «αγγίζω, ψήχω» -mulco «βασανίζομαι» δεν είναι φωνητικά και σημασιολογικά δυνατός. Το ομηρικό βλάβεται απαντά χωρίς ενεστωτικό επίθημα και πιθ. αποτελεί αρχαίο σχηματισμό, μολονότι έχει διατυπωθεί η άποψη ότι ο τ. βλάβεται < εβλάβην, παθ. αόρ. β' του βλάπτομαι. Τέλος, το βλάβω < έβλαψα, αόρ. του βλάπτω κατά το σχήμα: έθλιψα -θλίβω, έτριψα -τρίβω, ήμειψα- αμείβω κ.ά. Το ρ. βλάπτω χρησιμοποιείται στον Όμηρο με τη σημασία του «σταματώ την πορεία, φράζω τον δρόμο» (ανθρώπου ή αλόγου) ή «εξαπατώ», ενώ με την έννοια του «ζημιώνω, προκαλώ βλάβη» απαντά στη μεθομηρική εποχή.

ΠΑΡ. βλάψη (-ις)

αρχ.

βλάμμα, βλαπτήριος, βλαπτικός

νεοελλ.

βλάψιμο.

ΣΥΝΘ. παραβλάπτω, καταβλάπτω

αρχ.

αντιβλάπτω, αποβλάπτω επιβλάπτω, προσβλάπτω αρχ.-μσν. συμβλάπτω].